2012-ci ildə satışa çıxarılan və türk dilində ilk dəfə 2015-ci ildə nəşr edilən “Sapiens” kitabı “insan növünün qısa tarixi”ndən bəhs etdiyi iddiası ilə ortaya çıxdı. Ateist bir çox elmi və fəlsəfi yayımda olduğu kimi, bu kitab da, guya, təkamül prosesi ilə insanın tarixini izah etməyə çalışır. Kitabın adı olaraq seçilən “sapiens” sözü də insanın tarixi, siyasi və sosial cəhətlərini vurğulamaq yerinə, təkamül iddialarını önə çıxarmaq üçün şüurlu şəkildə seçilmişdir. Yerusəlim Yəhudi Universitetində tarix üzrə professor olan Hararinin yazdığı bu kitabın tarix kitabı olmadığı çox açıqdır. Kitabda insanın dırnaqarası təkamül prosesi və davamında da sosial darvinizmdən bəhs edən ateist ideoloji təbliğatı hakimdir.

Kitab elmi cəhətdən bəşəriyyət tarixindən bəhs etdiyini iddia etsə də, əvvəldən axıra qədər hər cümləsində darvinist düşüncənin izləri görünür. Kitabda darvinizm elmi dəlillər təqdim edilmədən, şübhə yoxmuş kimi oxucuya təqdim olunur. Bu məhdudiyyət üzərində formalaşdırılan “bəşər tarixinin inkişafı” sanki nağıl kimi canlandırılır. Kitab tarixi kitab xüsusiyyəti daşımır və heç bir elmi sübutu olmayan təkamülçü məntiqə əsaslandığı üçün biologiya elmi nöqteyi-nəzərdən də elmi dəyəri yoxdur. Müəllifin ateist düşüncə tərzi ilə yazdığı kitab fəlsəfə kitabından başqa bir şey deyil.

Ötən günlərdə yerli mətbuat orqanlarından olan “Qafqazinfo”nun internet saytında “Təkamül haqqında 6 vacib sual” başlıqlı yazı yayımlandı. Bu yazıda təkamül fərziyyəsi klassik təbliğat üsulları ilə müdafiə olunur və sanki şübhəyə yer qoymayan fakt kimi qələmə verilir. Bu cavab məqaləmizdə mövzunu 6 bənddə işləyəcək və “Qafqazinfo”nun yaydığı bu məlumatların nə dərəcədə həqiqəti əks etdirdiyini təhlil edəcəyik. “Qafqazinfo” yazır:

Elm həqiqətə nail olmada mühüm vasitədir. Ancaq istifadə edilən üsulların qərəzsiz olması və elmi həqiqətlərdən uzaqlaşdırılmaması şərti ilə… Lakin bir çox darvinist araşdırmada müxtəlif heyvan və insan növləri arasında müqayisə aparılarkən, əslində, elmi həqiqətlərə deyil, kobud üsullara əl atılır. Məsələn, «topoqrafik anatomiya» adlandırılan və darvinistlər tərəfindən istifadə edilən bir üsulda kəllə qutusu böyüklüyü, sümük uzunluğu və qalınlığı, sümüklərin əyri və ya düz olması, dişin ölçüsü və yerləşməsi kimi müşahidəyə əsaslanan məlumatlar dəyərləndirilərək, guya, növlər arası qohumluq əlaqələri ortaya qoyulmağa çalışılır. Məsələn, insanın, guya, ortaq əcdadı olaraq göstərilən meymunların kəllə qutuları həcmlərinə görə kiçikdən böyüyə əsasən sıralanaraq;

• Sanki qohumluq əlaqəsi olduğu və zaman keçdikcə beyninin böyüdüyü;
• Beləliklə, zəka və ictimai həyatın get-gedə daha da inkişaf etdiyi;
• Bütün bunların nəticəsində isə indiki vəziyyətimizə gəlib çıxdığımız kimi fikir formalaşdırılmağa çalışılır.

• Ara-keçid forma iddialarına cavab -I- hissə
• Ara-keçid forma iddialarına cavab -II- hissə
• Ara-keçid forma iddialarına cavab -III- hissə

1. HEYDELBERQ ADAMI (Homo heildelbergensis)

Heydelberq adamı qazıntı insan formalarından biridir. 1907-ci ildə alman antropoloqu Otto Şötenzak Almaniyanın Heydelberq şəhəri yaxınlığında, Elsents çayı vadisində 24 metr dərinlikdən tapdığı alt çənə sümüyünə bu adı vermişdi. Sonradan tapılan və bu kateqoriyaya salınan insan sümükləri Avropada 600 min-400 min il əvvəl yaşamış insanları təmsil edir. Şötenzak və sonrakı təkamülçülər onu “primitiv” insan kimi saysalar da, sonrakı tapıntılarla məlum oldu ki, Heydelberq adamı heç də müasir insanlardan fərqlənmir. Ayrı növ deyildir və sadəcə olaraq, Avropada ilk məskunlaşmış insan irqidir. Elə buna görədir ki, tapılan 200 min illik insan qalıqlarına bəzi təkamülçülər Heydelberq adamı, bəziləri neandertal, bəziləri isə başqa bir insan irqi olan Homo erectus adı verirlər.¹ Çünki bu gün insanlar arasında irqi fərqliliklər olduğu kimi, yüz min illər əvvəl də bu fərqlər var idi. Həqiqətdə, tapılan bu qalıqlar tək bir insan növünün müxtəlif irqlərinə aiddir.

03.05.2016 tarixində kulis.az saytında xalq arasında Hacı Şahin kimi tanınan ilahiyyatçı Şahin Həsənli adından “Təkamül Allahın qoyduğu nizam kimi başa düşülməlidir” adlı bir məqalə  yayımlandı. Məqalədə həm elmi, həm də dini olaraq bir çox  yanlış fikirlər qeyd edilmişdir. Bu məqalədə Şahin Həsənlinin məqaləsində yanlış qeyd etdiyi elmi məqamlara elmi faktlarla, dini məqamlara isə Quran ayələri ilə cavablar verərək məsələyə aydınlıq gətirməyə çalışacağıq.

Məqalədə təkamül iddiasına cavaba keçməmişdən əvvəl Şahin Həsənlinin elmin və dinin məqsədi ilə bağlı iddialarına da cavab verək. Məqalənin 3-cü abzasında belə bir cümlə var: “Bu baxımdan İslama görə, dinin vəzifəsi immanent aləmdəki hadisələri izah etmək deyil, transsendent aləmdən xəbər verməkdir. Pozitivist metodologiyaya əsaslanan elmin araşdırma predmeti isə yalnız maddi aləmdir. Bu baxımdan dinlə elmin predmeti və dili arasında sərhəd çəkilməlidir”. Eyni zamanda, məqalənin 4-cü abzasında: “Fərqlər isə axtarış sahələrindədir – dinin sahəsi qeyb, elmin sahəsi isə maddi aləmdir”,- formasında bir cümlə də qeyd edilir.  Öncəliklə, qeyd edək ki, bu fikirlər həm elmi, həm də dini olaraq yanlışdır. Quranda heç bir ayədə dinin vəzifəsinin sadəcə Allahın qatından, Axirətdən və bu dünyaya aid olmayan aləmdən məlumat vermək olduğu yazılmayıb. Şahin Həsənli isə dinin vəzifəsinin bu dünyadakı hadisələri izah etmək olmadığını iddia edərək, dinin vəzifəsinin sadəcə digər aləm haqqında məlumat vermək olduğunu irəli sürür. Halbuki bu iddia dini olaraq çox yanlış bir izahdır.

27/11/2015 tarixində ilahiyyatçı Şahin Həsənlinin Moderator.az saytında müsahibəsi təqdim edilmişdir. Müsahibədə Hacı Şahinin bir çox mövzuda fikirləri qeyd edilmişdir. Lakin bu məqalədə biz müsahibədəki sadəcə təkamül fərziyyəsi və Darvinlə bağlı qeyd olunan fikirlərə münasibətimizi bildirəcəyik.

Öncəliklə, bunu qeyd etmək lazımdır ki, dünyanın hər yerində ilahiyyatçıların, adətən, dünyəvi elmlərlə maraqlanmamasının fəsadları çox böyük olur.  Bu böyük fəsad, əsasən də, ateizm qarşısındakı məğlubiyyət və təslimiyyətlə nəticələnir. Son dövrlər, xüsusilə də, Türkiyədə bir çox ilahiyyatçı ateizm qarşısında qaldıqları çarəsizlikdən, acizlikdən, təslimiyyətçilikdən qaynaqlanan səbəblə, bəzən isə özlərini ateist dairələrə elmə önəm verirmiş kimi göstərmək məqsədi ilə darvinizmin, əslində, dinə zidd olmadığını və hətta Quranda da olduğunu iddia edirlər. Və beləliklə, həm qarşısında çarəsiz qaldıqları ateizm iddialarına cavab verməkdən xilas olurlar, həm də  ateistlərə də öz aləmlərində “elmə önəm verirmiş” kimi bir görüntü verdiklərini zənn edirlər. Bəzi ateistlərə bu “uzlaşma” xoş gəlsə də, ateizmin nüfuzlu adları bəzi ilahiyyatçıların bu təşəbbüslərinin bihudə olduğunu hər fürsətdə dilə gətirirlər.

21 sentyabr 2015-ci ildə Azvision.az saytında “Niyə yuxuda uçur və yıxılırıq?- Elmi Cavab” başlıqlı bir yazı yayımlandı. Bu yazı “elmi cavab” kimi təqdim edilsə də, heç bir elmi əsası olmayan fərziyyələr bir-biri ardınca sadalanırdı. Bu cavab məqaləmizdə sözügedən fərziyyələrə əsl elmi cavabları verəcəyik.

Yazıda məşhur təkamülçü, materialist Karl Saqanın “Cənnətin əjdahaları” adlı kitabında geniş yer verdiyi “üçqatlı beyin” fərziyyəsindən bəhs olunur və başlıqda verilən sual da bu nöqteyi-nəzərdən cavablandırılmağa cəhd edilir. Halbuki elə Karl Saqanın kitabının bütöv başlığı onun iddialarının heç bir elmi dəyəri olmadığını açıq şəkildə ifadə edir: “Cənnətin əjdahaları: İnsan şüurunun təkamülü ilə bağlı spekulyasiyalar” (“The Dragons of Eden: Speculations on the Evolution of Human Intelligence”). Yəni Saqan anatomiya, fiziologiya, neyrobiologiya, antropologiya kimi elm sahələrində aparılmış uzun elmi araşdırmalardan, laboratoriya tədqiqatlarından sonra əldə edilən faktları yox, sadəcə və sadəcə öz fərziyyələrini- spekulyasiyalarını qələmə almışdır. Təbii ki, bu xəyal məhsulu ideyaları bir yerə cəmləyib bunlara iri şriftlərlə “ELMİ CAVAB” deməyin heç bir mənası yoxdur. Bu, sadəcə darvinist təbliğat üsullarından biridir.

TƏKAMÜLÇÜLƏRİN ƏN SON ÜMİDİ- HOMO NALEDI

Ötən günlərdə National Geographic Azərbaycan, BBC Azərbaycanca, Azadlıq Radiosu kimi yerli mətbuatda həyəcanla təqdim edilən yeni fosil tapıntıları yenə təkamülçülərin əlində oyuncağa çevrilmişdir. Cənubi Afrika Respublikasındakı mağaralardan birindən tapılmış 1550-ə qədər ayrı-ayrı fosil parçaları təkamülçülərin istək və arzularına əsasən bir yerə yığılaraq “ən qədim əcdadımız” kimi ictimaiyyətə təqdim edilmişdir. Bunlar təkamülçülərin son çırpıntılarıdır. Təkamülçülər ən son ümidləri olan İda, Ardi və Australopithecus deyiremeda kimi fosillərin puç çıxmasından sonra əlacsız qalmış, ən saxtakar yollara baş vurmalarına baxmayaraq yenə də bir nəticə ala bilməmişlər. Yeni üzə çıxardıqları və Homo naledi adı verdikləri sümüklər isə, həqiqətdən daha çox təkamülçülərin heç cür gerçəkləşməyən xəyallarının bir ifadəsidir. Ötən ay Təkamülçülərə Cavab saytı Homo naledi haqqındakı iddialara

Biz danışarkən fikirlərimizi nitq sayəsində nizamlı qəliblər və qarşı tərəfin anladığı mənalı ifadələrlə çatdırırıq. Bunların hər biri olduqca ixtisaslaşmış əzələ hərəkətləri və söz sıralaması tələb etdiyi halda, biz bunlara diqqət ayırmırıq. Biz sadəcə söhbəti “arzulayırıq”. 100-ə yaxın əzələnin uyğun şəkildə yığılıb-açılaraq səslər, hecalar və sözlər çıxarması və mübtəda, xəbər, zərflik kimi üzvlərin uyğun zamanda işlədilməsi nəticəsində qarşı tərəfin başa düşdüyü cümlələr ortaya çıxır. Bu qədər kompleks mərhələlərə əsaslanan bir istedadı istifadə etmək üçün bizim “arzulamaq”dan başqa, demək olar ki, heç bir şey etməməyimiz, nitqin bioloji formalarla məhdud istedad olmadığını açıq şəkildə göstərir.

İnsanın danışıq bacarığı təkamül prosesinin xəyali zərurətləri və ya xəyali mexanizmləri ilə izah oluna bilməyən olduqca mürəkkəb qabiliyyətdir. Təkamülçülər çox çalışsalar da, kompleks bir istedad olan nitqin sadə heyvani ünsiyyət formalarından  təkamül keçirdiyi iddialarına dəlil göstərməkdə tamamilə uğursuz olublar.

Keçən həftələrdə bir çox yerdə Homo naledi adlandırılmış bir fosilin insanın əcdadı olduğunu iddia edən xəbərlərə yer verildi. Çəkilən portretlər, yazılan hekayələr onun yarıinsan-yarımeymun olduğu iddiasını zehinlərə yerləşdirmək məqsədi güdürdü. Bəs insanabənzər kimi qələmə verilən bu fosil əslində nədir, bu iddiaların elmi əsasları varmı?

Bu yazımızda meymun sümüklərinin darvinistlər tərəfdən necə təbliğat alətinə çevrildiyinə bir daha şahid olacağıq.

TƏKAMÜL NAĞILININ SONU GƏLMƏYƏN “ƏCDAD” PROBLEMİ

Homo naledi Cənubi Afrikada, bir mağaranın dərinliklərində tapılmış dağınıq vəziyyətdəki 1550 sümük parçasından seçilərək bir yerə yığılan skeletdir.¹ Uşaq və yetkin olmaqla 15 ayrı fərdə aid olduğu düşünülən irili-xırdalı sümüklər anatomik olaraq məntiqi formada düzülməyə cəhd olunmuşdur.