SOSİAL DARVİNİZM haqqında bura kimi izah edilənlərdən sonra dünya tarixinin ən böyük soyqırımlarından birinin memarı olan və tarixə ən amansız və zalım hökumətlərdən biri olaraq keçən nasistlərin də sosial darvinizmə möhkəm bağlı olduqlarını demək təəccüblü deyil.
Hitlerin və nasist ideoloqlarının yazıları, nitq mətnləri və digər sənədlər araşdırıldığında onların irqçi, təcavüzkar və döyüşçü siyasətlərini darvinizmin üzərinə qurduqları açıq şəkildə görünər.
Hitlerin eyni heyvan yetişdirənlər kimi insan soyunu islah edəcəyini zənn etməsi, aryan irqini “kirlətdiyini” düşündüyü irqlərin, irsi xəstəliyi olanların və zəiflərin yox edilmələrinin lazım olduğunu iddia etməsi, milyonlarla insanın qətlini mərhəmətsiz şəkildə əmr etməsi onun insanları heyvan kimi gördüyünün və darvinizmə olan bağlılığının dəlillərindən bir neçəsidir. Nasist soyqırımından sağ qurtulanlardan biri Aleksandr Kimel “Nasist terroru” başlıqlı məqaləsində sosial darvinizm və nasizm əlaqəsini vurğulayır və sosial darvinizmə inanan nasistlərin insanlara necə acımadan heyvani rəftar etdiklərini belə açıqlayır:
Nasizm sosial darvinizmi qəbul edərək insanları heyvanlarla bərabər hala gətirdi, əllərindəki fərdi seçim azadlığını, özləri üçün düşünə bilmək qabiliyyətini aldı. Mərhəmətsizlik, terror, yalan və insanın insan tərəfindən amansız istismar edilməsi bir davranış normasına çevrildi. Əgər insanları heyvanlar kimi eyni təbii seleksiya qanunları idarə edirsə, insanın şüurundakı ilahi qığılcım götürüldüyündə insanlarla heyvan kimi davranıla bilər: süni şəkildə çoxaldıla bilər və mal-heyvan kimi rəftar görə bilərlər. Məsələn, müharibə və müharibənin laqeyd idarəsi böyük itkilər gətirmişdi. Hitler vəziyyəti itkilərin qarşısını almaqla deyil, artırma metodlarını inkişaf etdirməklə düzəltməyə çalışırdı. Auşvitsdə (nasist həkim) Mengele əkizlər üzərində onları öldürməklə, kəsib doğramaqla artım üsullarının necə inkişaf etdiriləcəyinə, alman qadınlarının doğum məhsuldarlığının necə iki qat artırıla biləcəyinə dair “elmi” təcrübələr apardı. Almanlar törəyən heyvanlar kimi görüldü, S.S. onların çobanları və Fürer də tərbiyəçi sahibləri idi. Almanlar mükafat qazanmış heyvanlar, digər xalqlar sıravi heyvanlar və yəhudilər isə zərərli böcəklər kimi qəbul edilmiş və elə rəftar görmüşlər…84
Nasistlərin əsrlər boyu nümunəsi görünməmiş bir soyqırım reallaşdırmaqda əsaslandıqları azğın dünyagörüşü bu idi. Hitlerin müdafiə etdiyi “üstün irq” yalanı bioloji “növ”ün içində yer alan qrupların bərabərsizliyi yalanına əsaslanırdı. Yəni Hitlerə və tərəfdarlarına görə, bəzi növlər təkamüldə inkişaf etmiş, amma bu növlərin içindəki bəzi fərd və ya qruplar geri qalmışdılar. İrqçiliyin zəminini meydana gətirən bu yanlış iddia Darvinin nəzəriyyəsinin ən fundamental nöqtələrindən biri idi. Professor Karl A.Şloynes Auşvits haqqındakı kitabında Darvinin nəzəriyyəsinin irqçiliyə sözdə elmi dəstək verdiyini belə qəbul edir:
Darvinin həyatda qalma mübarizəsi fikri irqçilərin üstün və aşağı insan və millət anlayışını haqlı göstərdi və bunların arasındakı mübarizəni təsdiqlədi.85
Təkamülçü alimlər tam olaraq nasistlərin istədiyi kimi nəzəri haşiyə cızırdılar. Məsələn, heyvan davranış elminin qurucusu sayılan təkamülçü Konrad Lorens irqlərin təmizlənməsini bioloji quruluşlarla müqayisə edib belə deyirdi:
Eyni xərçəngdə olduğu kimi, ən yaxşı müalicə parazitlərin kökünü ən qısa müddətdə kəsməkdir. Həmişə cəmiyyət üçün problem olan aşağı millətlərin mənfi sosial təsirlərinə qarşı yevgenika qorunma üsullarının tətbiq olunması zəruridir… Bu aşağı ünsürlər (sağlam) bir cəmiyyətin içindən təsirli şəkildə ayırd edilmədiklərində (eynilə bəd xassəli şişin hüceyrələrinin bütün insan bədənində sürətlə çoxalmasına izn verilməsi kimi) həm özlərini, həm də onları saxlayan bünyəni yox edərlər.86
Fərqli irqləri və ya cəmiyyətdəki zəif, möhtac insanları bir növ xərçəng kimi görmək və onları amansızca təmizləməyi istəmək açıqlanması mümkün olmayan vəhşilikdir. Nasist ideoloqlar bu vəhşiliyi darvinizmin yalanlarını qarşıya qoymaqla sözdə elm maskası altında gizlətməyə çalışmışlar. “İrq və kral” adlı kitabın yazıçısı C.Tenenbaum nasist siyasətlərinin darvinizmlə necə formalaşdığını belə bildirir:
Mübarizə, seleksiya və ən uyğun olanın həyatda qalması… Bütün bu anlayış və müşahidələr Darvin tərəfindən ortaya atıldı. Ancaq daha əvvəl də 19-cu əsr alman sosial fəlsəfəsində bu anlayışlar qəbul edilməyə başlanmışdı… Bunun bir nəticəsi kimi almanların üstün irq olduqları inancına əsaslanan bütün dünyaya hakim olma doktrinası inkişaf etdi. Bu doktrina, eyni zamanda, Almaniya dövləti ilə zəif millətlərin arasındakı “çəkic və zindan” əlaqəsinə əsaslandırılmışdı.87
Tenenbaum nasistlərin siyasi sistemlərini heç bir əskiklik olmadan tamamilə darvinizmə görə təyin etdiklərini açıqladıqdan sonra belə davam edir:
Siyasi lüğətləri torpaq, mübarizə, seleksiya və nəslin tükənməsi kimi sözlərlə dolu idi. Məntiqlərinin qiyası açıq şəkildə belə ifadə edilmişdi: dünya fərqli millətlərin torpaq üçün mübarizə apardığı balta girməmiş bir meşədir. Daha güclü olan qazanır, daha zəif olan ölür və ya öldürülür…88
Hitler 1933-cü ildə Nürnberq mitinqində üstün irqlərin aşağı irqləri idarə etdiyini, bunun təbiətdə görünən haqq olduğunu və yeganə məntiqli haqq olduğunu irəli sürərkən bunu təbiətin qanunu kimi gördüyünü iddia edirdi.89 Amma, əlbəttə, bu iddiası ilə tarixin ən böyük yalanlarından birini müdafiə edirdi.
Hitlerin “Millətin taleyi haqqında” başlıqlı nitqindəki sözləri də darvinist görüşlərinin bir xülasəsidir:
Həyatın ən fundamental motivasiya amilləri arasında öz-özünü mühafizə və gələcək nəsillərin qorunması yer alır. Siyasət insanların həyatda qala bilmək üçün apardıqları mübarizədən başqa bir şey deyil. Bu şiddətli yaşamaq arzusu dünya miqyaslıdır və bütün milləti yönləndirir. Yaşamaq istəyi qarşıdurmaya aparmalıdır, çünki bu istək təmin edilə bilməməklə yanaşı, eyni vaxtda, həyatın təməlidir. Yaşanan sahə məhduddur. Buna görə, insaniyyətdən çox mərhəmətsizlik həyatda əsasdır! İnsan ixtilaflar və davam edən mübarizə nəticəsində dünyanın sahibi olmuşdur. Bu, insanlığın deyil, güc və hakimiyyəti qazanan qüvvənin üstünlüyüdür. İrqlər arasında fərqliliklər vardır. Dünya mədəniyyətini seçmə sinifdən (elitalardan) almışdır. Bu gün nə görürüksə, hamısı aryanların işlərinin və müvəffəqiyyətlərinin bir nəticəsidir. Ancaq hər irqin içində nəticəyə aparan əsl amil yetişdirməyi bacardığı əhəmiyyətli şəxsiyyətlərdir. İnsanlığın şəklini demokratik çoxluqlar deyil, əhəmiyyətli şəxsiyyətlər təyin etmişdir.90
Hitlerin hədyanlarının açıq göründüyü bu azğın fikirlər o dövrdə bir çoxlarını təsiri altına almışdı. Cəhalətin də təsiri ilə on minlərlə insan Hitlerin xəyal məhsulu olan bu fərziyyələrin təqibçisi oldu. Daha əvvəl də vurğuladığımız kimi, cəmiyyətləri inkişaf etdirən qarşıdurma meyilliliyi və ya həyatda qala bilmək üçün aparılan mərhəmətsiz mübarizə deyil. Hər cəmiyyət daha zəngin və gözəl həyat üçün cəhd göstərər, amma bu cəhdin müvəffəqiyyətə çatması söz mövzusu cəmiyyətin mənəvi və əxlaqi dəyərlərə olan bağlılığı ilə düz mütənasibdir. Başqalarını yox etməyə çalışmaq, bitmək bilməyən şiddət və təcavüzkarlıq həmişə bütün tərəflərə müsibət gətirər. İrqlər arasındakı fiziki və ya mədəni fərqliliklər isə bunların birini digərinə üstün edən xüsusiyyətlər deyil. Tam əksinə, bu fərqliliklər sülh və təhlükəsizliyin hakim olduğu mühitlərdə mədəni zənginliyi təmin edən qiymətli ünsürlərdir.
Din əxlaqı da bu fərqlilikləri mədəni zənginliyə çevirməyi zəruri edir. Allah insanlara istənilən şərtlərdə bağışlayıcı olmağı, ədalətdən əsla ayrılmamağı, digər insanlara şəfqət və mərhəmətlə yanaşmağı əmr etmişdir. İman edənlər Allahın fərqli irqlər və millətlər yaratmasının bir çox hikmətinin olduğunu bilər, qardaşlıq və həmrəylik ruhu ilə hərəkət edərlər. İnsanları irqlərinə görə təsnif etməyə çalışmaq, mənsub olduğu irq səbəbi ilə (heç bir haqlı səbəbi olmamağına baxmayaraq) öyünüb qürurlanmaq isə iman etməyənlərin və şərik qoşanların xüsusiyyətləridir. Bir ayədə inkar edənlərin öz soylarını kinlə qorumaq həvəsləri bu şəkildə bildirilir:
Kafirlər öz ürəklərində cahiliyyə təkəbbürü təəssübünə qapıldıqları zaman… (Fəth surəsi, 26)
Hitler isə ruhi problemlərinin də təsiri ilə bu azğın fikirlərini müdafiə etməyə davam etmiş, Darvinin nəzəriyyəsinin öz fikirləri ilə bu dərəcə paralel olmasını batil fikirlərini yaymaq üçün sözdə yaxşı bir vasitə kimi görmüşdür. Hitlerin darvinizmə olan bağlılığı hələ 1925-ci ildə nəşr olunan “Mənim mübarizəm” adlı kitabında görünür. Məsələn, kitabının 4-cü hissəsində darvinizmin müvəffəqiyyətli Almaniya üçün yeganə təməl olduğunu ifadə etmişdir. “Darvin: əvvəl və sonra” kitabının yazıçısı Klark Hitlerin darvinizmə olan bağlılığından belə bəhs edir:
Təkamülçü fikirlər (olduqca açıq bir şəkildə) “Mənim mübarizəm”in ən pis hissələrinin və (Hitlerin) xalqa nitqinin qaynağıdır. Hitler üstün irqin həmişə aşağı irqə üstün gələcəyi nəticəsinə gəlmişdir.91
“Nasist Almaniyasının öldüyü gün” adlı kitabın yazıçısı B.Uaylder-Smiz nasist doktrinasının təməl ünsürünün nə olduğunu belə açıqlayır:
Nasist nəzəriyyəsinin və doktrinasının ən əhəmiyyətli prinsiplərindən biri… təkamül nəzəriyyəsinin (və) …bütün biologiyanın yuxarıya doğru təkmilləşdiyi və daha az inkişaf etmiş növlərin fəal şəkildə kökünün kəsilməsinin lazım olduğu (və) …təbii seleksiyaya kömək edilə biləcəyi və edilməsinin lazım olduğudur… buna görə, (nasistlər) “az inkişaf etmiş” olaraq qiymətləndirdikləri yəhudiləri və… qaraları yox etmək üçün siyasi qanunları tətbiq etməyə başladılar…92
Professor C.C.Steyn “American scientist” jurnalındakı “Bioloji elm və nasizmin kökləri” başlıqlı yazısında Hitlerin sosial darvinist fikirləri haqqında belə yazır:
… Alman sosial darvinizmi Almaniyanın hər yerində məşhur şəkildə bilinir və qəbul edilir, bundan daha əhəmiyyətlisi, elm adamları da daxil olmaqla, əksər alman tərəfindən elmi baxımdan doğru olduğu düşünülürdü. Daha yaxın zamanlarda millətçi sosializm və Hitler üzərinə aparılan akademik işlər bu həqiqətin fərqində olmağa başladı… (Darvinin nəzəriyyəsini tətbiq etməyi) nasizmin ən diqqəti cəlb edən xüsusiyyəti idi. Millətçi sosializm “bio-siyasi”… radikal bərabərsizliyə dair mistik-bioloji bir siyasətdir; var olmaq üçün sonsuz mübarizəyə əsaslanır, ən uyğun olanın həyatda qalmasını təbiət qanunu olaraq qəbul edir və təbii seleksiyanı cəmiyyət siyasətinə çevirmək üçün dövlət gücündən istifadə edir…93
Professor Steyn yazısında alman sosial darvinizminin təməlində insanın heyvandan fərqli canlı olmadığı iddiasının olduğunu ifadə edir və belə deyir:
Alman sosial darvinizminin ana xətləri ilə xülasəsi belə idi… insan üstün və ya insani xüsusiyyətlərə sahib deyildi və yalnız təbiətin bir parçası idi. Digər tərəfdən almanlar bioloji baxımdan daha üstün bir birliyin üzvləri idilər… Siyasət biologiya qanunlarının sadə tətbiqi idi. Əslində, Hekkel və tərəfdarları olan sosial darvinistlər millətçi sosializmin təməl fərziyyələri halını alan fikirləri inkişaf etdirdilər… Dövlətin təşkilat olaraq işi yevgenika və süni seleksiya idi…94
Steynin yazısında açıq şəkildə ifadə etdiyi millətçi sosialistlərin bu yanılmaları onlarla ölkənin qatılmaq məcburiyyətində qaldığı dünya müharibəsinə zəmin hazırladı. Darvinin xəyal məhsulu nəzəriyyələrinin dəstəyi ilə inkişaf edib güc tapan nasizm dünya tarixində bənzəri az olan bir fəlakətin memarı oldu. Bu, elə böyük bir fəlakət idi ki, milyonlarla insan həyatını itirdi, şəhərlər xəritələrdən silindi. Ən böyük zərəri isə nasist ideoloqların təbliğatlarında daha çox güc qazanacağını və inkişaf edəcəyini iddia etdikləri alman cəmiyyəti gördü. Qarşıdurmanın, müharibənin, mərhəmətsizliyin, digər millətləri yox etməyə cəhd etməyin bir milləti qətiyyən inkişaf etdirməyəcəyi yenə görülmüş oldu.
Hitler isə yaşadığı müddətdə nasistlərin özlərinə və digər insanlara dünyagörüşünü vurğulayan “Biz nasistlər… barbarıq. Barbar olmaq istəyirik. Bu, şərəfli bir ünvandır və bununla dünyanı gəncləşdirəcəyik”95 sözləri ilə yanılmalarından heç imtina etmədi.
Ser Artur Kitin ifadəsi ilə təkamülçü olan Hitler Almaniyanın idarəediciliyini təkamül nəzəriyyəsinə uyğunlaşdırmaq üçün şüurlu şəkildə çalışmışdı.96 Kit, bundan başqa, təkamül nəzəriyyəsi, Hitler və müharibə üçbucağı haqqında bunları deyir:
Əgər müharibə təkamülün uşağıdırsa, (və belə olduğuna inanıram) bu vəziyyətdə təkamül “dəli olmuş” və qəbilələrin, millətlərin və fərqli irqlərin bir-birləri ilə rəqabətlərində elə mərhəmətsiz olmuşdur ki, inkişafa mane olacaq rol oynamışdır. Təkamüli qanunların insan təbiətinə zorla qəbul etdirdiyi sanksiyalardan onu qurtarmaq xaricində müharibədən xilas olmağın heç bir yolu yoxdur.97
Peter Hofman “Hitlerin şəxsi təhlükəsizliyi” adlı kitabında Hitlerin darvinist fikirləri haqqında belə deyir:
Hitler mübarizəyə hər insanı digərlərinə üstün gəlmək üçün çalışmağa məcbur edən darvinçi bir prinsip olaraq inandı; mübarizə olmadan pozular və yox olardılar… 1945-ci ilin aprel ayındakı məğlubiyyətində belə Hitler güclünün həyatda qalmasına olan inancını dilə gətirdi və slavyanların daha güclü olduqlarını isbat etdiklərini eşitdirdi.98
Qısası, bir çox tarixçi və tədqiqatçının fikirlərindən aydın olduğu kimi, eyni zamanda, Hitlerin yazılarında və nitqlərində də açıq şəkildə göründüyü kimi, nasizm darvinizmdən güc və qaynaq tapmışdı. Hitler və digər nasist öndərlər bir çox sözdə elmi dəlildən istifadə edib bütün şəxsi dəlilik, mərhəmətsizlik və zalımlıqlarını darvinizmə əsaslandırıb özlərinə görə qanuniləşdirmişdilər. Əslində, belə bir ideologiya və psixologiyanı inkişaf etdirmələrinə səbəb olan mədəni mühit də böyük ölçüdə sosial darvinizmin izlərini daşıyırdı. Növbəti səhifələrdə vurğulayacağımız kimi, E.Hekkel kimi qatı darvinistlərin əli ilə Almaniyaya girən sosial darvinizm 20-ci əsrin birinci yarısında bütün alman cəmiyyətinə dərindən təsir etmiş, degenerasiya etmiş və nasizmə qapılmalarına səbəb olan ən əhəmiyyətli zehni təməli meydana gətirmişdi.
Nasist Almaniyasında təkamül və müharibə
Sosial darvinizmin azğın təlqinlərinə görə, müharibə cəmiyyətləri inkişaf etdirən və ən uyğun olanların seçilməsini, zəiflərin isə ələnməsini təmin edən bir yoldur. Bu yanlış cərəyan müharibəni yalnız zəif irqləri yox etdiyi üçün deyil, eyni zamanda, üstün irq içindəki zəif üzvləri yox etdiyinə görə də müsbət güc olaraq qəbul edir. Buna görə, sosial darvinizm müharibəni təsdiqləyir və təşviq edir. Nasistlər də eyni sosial darvinist məntiqlə müharibəni mənimsəmişlər. Robert Klark “Darvin: əvvəli və sonrası” adlı kitabında Hitlerin müharibəyə baxış yönü ilə əlaqədar olaraq “Mənim mübarizəm”i qaynaq göstərib aşağıdakı bilgiləri verir:
Hitlerin Millətlər Cəmiyyətinə, müharibəyə və sülhə yanaşması eyni prinsiplərə əsaslanır. “Bir dünya məhkəməsi… bir zarafat olardı…. Təbiət tamamilə gücün və zəifin qüvvətli mübarizəsidir, güclünün zəif üzərindəki sonsuz zəfəridir. Əgər belə olmasaydı, təbiətin daxilində pozulmanın xaricində bir şey olmazdı. Bu ən əsas qanunu pozan dövlətlər tənəzzül edər. Yaşayan döyüşməlidir. Daimi mübarizənin həyatın bir qanunu olduğu bu dünyada döyüşmək istəməyən isə yaşamaq haqqına sahib deyil. Başqa cür düşünən təbiəti alçaldar. Kədər, bədbəxtlik və xəstəlik də aldığı sərt qarşılıqdır”.99
İxtilafçı ideologiya və müharibə isteriyası sosial darvinizmlə birlikdə güclənmiş, darvinist təlqinlər bu meyilləri qızışdıran və bütün bir cəmiyyət tərəfindən mənimsənməsinə səbəb olan çox güclü və təsirli bir katalizator olmuşdur. İrqçilik, qarşıdurma və müharibə həsrəti bu minvalla ilk dəfə sözdə elmi dayaq tapmış və elmin nüfuzuna əsaslanıb cəmiyyətə rədd edilməz bir həqiqət kimi təqdim edilmişdir. Nasist dövrünün təkamülçü nəzəriyyəçilərindən A.E.Uiqamın 1922-ci ildə nəşr olunan kitabında yazdıqları o vaxtlar alman fikir dünyasında olduqca çox rast gəlinən yalanlardan birini əks etdirməsi baxımından diqqəti cəlb edir:
Bir zamanlar insanların beyinləri əmioğluları olan insanabənzər canlılardan çox az böyük idi. Amma təpikləməklə, dişləməklə, döyüşməklə… və düşmənlərini hiyləgərliklə məğlub etməklə və bunları edəcək qabiliyyətə sahib olmayanları öldürməklə insanların beyinləri böyüdü və həcm baxımından olmasa da, çeviklik və ağıl baxımından inkişaf etdi.100
Tamamilə xəstə bir zehnin məhsulu olan bu xəyali “təkamüli tarix”dən çıxarılan nəticə isə aydın idi: Nasistlərin batil düşüncələrinə görə, müharibə uzun vədədə müsbət bir şey idi, çünki təkamülçülər insanın yalnız öldürücü çəkişmələrlə irəlilədiyini iddia edirdilər. Hitler və Rozenberq kimi digər nasist ideoloqlar da dövrümüzdəki mədəniyyətin davamlı müharibələrlə meydana gəldiyini iddia etmişdilər. Dövrün bəzi sözdə elm adamları bu səhv fikri özlərinə görə müdafiə etməyi öz üzərilərinə götürmüşdülər. Məsələn, darvinizmin Almaniyadakı tanınan müdafiəçilərindən Berlin Universitetinin professoru Hekkel xüsusilə qədim yunan döyüşçü şəhər dövləti olan Spartanı tərifləmiş, spartalıların seçilmiş irq olduqlarını və buna görə müvəffəqiyyətli və üstün olduqlarını iddia etmişdir. Fövqəladə dərəcədə sağlam və güclü uşaqların xaricindəkiləri öldürmələrinin spartalılara davamlı güc və mətanət verdiyini söyləmişdir.101 Spartalıların bu mərhəmətsiz və vəhşilik dolu tətbiqlərini məqbul hesab edən Hekkelə görə, Almaniya da Sparta ənənəsini izləməli idi, çünki xəstə və fiziki çatışmazlığı olan körpələrin öldürülməsi həm öldürülən körpələrin, həm də cəmiyyətin faydası üçün idi. Hekkelin bu vicdansız və son dərəcə zalımanə təklifləri darvinizmin elmdən kənar iddialarının necə azğın bir məntiq hörgüsünə təməl təşkil etdiyini göstərməsi baxımından əhəmiyyətli bir nümunədir. Hekkel və darvinizmə görə bütün həyatların bərabər dəyərdə olduğu və ya qorunmasının lazım olduğu yalnız ənənəvi bir doqma idi və sözdə elmi həqiqətlərə zidd düşürdü.102 Ağıl və məntiq sahibi heç kimin qəbul etmədiyi bu iddialar bir dövr Almaniyasının öndərləri tərəfindən şiddətlə mənimsənmişdi.
Sosial darvinizm yalnız Almaniyada deyil, dünyanın bir çox yerində ilahi dinlərin öyrətdiyi gözəl əxlaqı, bu əxlaqda yer alan mərhəmət, qoruma, köməkləşmə, acıma, səbir etmə kimi dəyərləri rədd edirdi. Bu dəyərlərin yerinə isə mənfəətinə uyğun gəlməyəni öldürmək, yox etmək, mərhəmətsiz və amansız olmaq kimi (həqiqətdə insanlığın ən böyük azdırıcısı olan şeytana aid) xüsusiyyətlərin üstün olduğunu iddia edirdi. Nasistlərin yəhudi düşmənliyinin mənşəyində də ilahi dinlərə duyulan nifrət var idi.
Neonasizmin dünyada davam edən varlığı bizlərə bu xəstə ideologiyanın hələ də böyük təhlükə olmağa davam etdiyini göstərir. Unutmaq olmaz ki, hər nə ad altında olursa olsun, sosial darvinizmin insanlıq üçün uyğun hesab etdiyi həyat şəklində yalnız qarşıdurma, müharibə, mübarizə, çəkişmə, qan tökmə, döyüş, acı çəkmə və qorxu vardır. Auşvits kimi ölüm düşərgələri sosial darvinizmin tətbiq sahələridir, darvinizm qaçılmaz şəkildə sosial darvinizmi gətirir. Sosial darvinizmin yenidən hakim olduğu dünyada isə yeni Auşvitslər görmək mütləqdir.
Hitler sosial darvinist olduğu üçün zalım idi
Qatı darvinist olan Hitler və digər nasist öndərlər törətdikləri qətliamlara görə və insanlara illər boyu yaşatdıqları dəhşətə görə günah hissi duymurdular, hətta özlərini sözdə qəhrəman olaraq görürdülər. Çünki insanın təkamülünü təmin edən, gələcəkdə “təkmilləşməklə inkişaf etmiş nəsillərin” minnətdar olacağı bir xilaskar olduqlarını zənn edirdilər. Halbuki, bu, bir yalan və hiylə idi.
Hitlerin azğın ideologiyasına görə, toplama düşərgələri günahsız insanların qətl edildikləri, işgəncə gördükləri yerlər deyil, üstün irqin qorunması üçün xəstə, zəif və pis ünsürlərin ayrıldığı karantin yerləri idi. Hitler xəstə bir ruha və düşüncə quruluşuna sahib idi. Bu xəstə zehinin məhsulu olan təhlükəli fikirlərini sosial darvinizmin təlqinləri ilə genişləndirib tətbiq etmişdi. Beləcə, darvinizm tarixin ən böyük fəlakətini gətirən, insanlara ən böyük acı və qorxuları yaşadan bir soyqırımın və illərlə sürən müharibənin təməl fəlsəfəsini meydana gətirən saxta elm kimi tarixə keçdi. Hitler isə bu saxta elmin tətbiq edən bir zalım olaraq.
Məşhur faşizm koalisiyası: Darvin–Hekkel–HitlerTarixə Çarlz Darvinin və sosial darvinizmin Almaniyadakı bir nömrəli təmsilçisi olaraq keçən Ernst Hekkel Darvinin “Növlərin mənşəyi” kitabını oxuduqdan sonra belə şərh etmişdir:
Darvinin kitabı ilə şübhələrindən qurtulduğunu zənn edən Hekkel, əlbəttə ki, səhv edirdi. Dövrünün ibtidai elmi şəraiti daxilində formalaşan təkamül nəzəriyyəsi, həyatın başlanğıcı başda olmaqla heç bir mövzu haqqında keçərli, tutarlı və daha da mühümü elmi bir məlumat ortaya qoymamışdır. Hekkel “The Wonders of Life” (Həyatın möcüzələri) adlı kitabında darvinizmə arxalanaraq inkişaf etdirdiyi insan irqləri haqqındakı batil fikirlərini belə yekunlaşdırmışdır:
Hekkelin bu iddiaları heç bir elmi sübuta söykənmirdi. Buna baxmayaraq yanlış və azğın inancları olan bir çox insan tərəfindən adətən elmi həqiqət kimi mənimsənildi. Digər tərəfdən Hekkel təkamül nəzəriyyəsindən monizm adını verdiyi bir növ materialist inam meydana gətirdi. Monizm deyilən bu azğın düşüncə, ruhun varlığını tamamilə rədd edir və hər şeyi maddə ilə sadələşdirirdi. Hekkel belə deyirdi:
Materialist dünyagörüşü ilə bir çox sualın cavabını tapdığını zənn edən Hekkel əslində yalnız özünü aldadırdı. Canlı və cansız bədən arasında heçbir fərq olmadığını, hər şeyin mexaniki izahı olduğunu deyən materialist düşüncə 21-ci əsrdə inkişaf edən elm və aparılan araşdırmalarla çox böyük zərbə almış və materializmin “elmi” dayaqlarının hər biri yerlə yeksan olmuşdur. Kəşf edilən hər yeni ixtira, hər elmi irəliləyiş bir daha kainatın qüsursuz nizamın əsəri olduğu həqiqətini ortaya qoymuşdur. Kainat materialistlərin iddia etdiyi kimi, əzəli və əbədi deyildir, mexaniki inkişaflar və qarşılıqlı təsirlər nəticəsində ortaya çıxmamışdır. Kainatı və içindəkiləri qüsursuz tarazlıqla yoxdan yaradan Allah’dır və Rəbbimizin təqdir etdiyi vaxt gəldikdə bütün insanlar və varlıqlar kimi kainatın da sonu olacaqdır.
Lakin qatı materialist olan Hekkel azğın düşüncə tərzinə görə, İlahi dinləri və din əxlaqının tələb etdiyi şəfqəti və mərhəməti rədd edirdi. Əvvəldə də bildirdiyimiz kimi, yevgenika vəhşiliyini müdafiə edərək spartalılar (e.ə. 9-cu əsrdə qurulmuş, sənətkarlığı, fəlsəfəni və ədəbiyyatı rədd edən, yalnız əskər gücünə arxalanan yunan şəhər dövləti idi) tərəfindən tətbiq olunan “insanın süni seleksiyası”nı tərifləyirdi. Spartalılar dövründə, yeni doğulan bütün uşaqlar xüsusi qanuna əsasən yoxlanılır və seçilirdilər. Zəif, xəstə və ya fiziki qüsuru olanları mərhəmətsizcə qətl edirdilər. Yalnız sağlamlıqları mükəmməl olan və güclü uşaqların həyatlarını davam etdirmələrinə izin verilirdi. Hekkel də spartalıların günahsız uşaqları qətl etməyi vacib bilən bu vəhşi metodlarını dəstəkləyirdi.4 Hekkel onu tənqid edənlərə belə cavab verirdi:
Şübhəsiz, Hekkelin irəli sürdüyü çox yanlış bir məntiqdir. Sevgi, mərhəmət və şəfqət hisslərini yalnız özlərinə fayda verəcək insanlara yönəltmək insanlıqdan kənar yanaşmadır. Bu, materializmin və darvinizmin insanlara verdiyi təlkinlərin nəticəsində meydana gələn çox eqoist hərəkətdir. İnsanlar din əxlaqına tabe olduqda isə heç bir mənfəətləri olmasa belə ehtiyacı olana şəfqət bəsləyər, onu sevgi və mərhəmət hissləri ilə qoruyar. Həqiqi insaniyyət də budur. Məsələn, Quranda möminlərin özlərindən əvvəl yoxsulları, əsirləri, ehtiyacı olanları düşünüb yeməklərini onlara verdikləri və bunu yalnız Allahın rızasını qazanmaq üçün etdikləri bildirilir: Onlar öz iştahaları çəkdiyi halda yeməyi yoxsula, yetimə və əsirə yedirərlər. “Biz sizi ancaq Allah rızasından ötrü yedirdirik. Biz sizdən nə bir mükafat, nə də bir təşəkkür istəyirik. (İnsan Surəsi, 8-9) Digər tərəfdən Hekkelin liderliyini etdiyi monistlər yalnız fiziki olanların deyil, bəzi xarakteristik xüsusiyyətlərin də genetik qüsurlardan qaynaqlanacağını iddia edir və qüsurlu hesab etdikləri hər kəsin süni seleksiya ilə aradan qaldırılması lazım olduğunu müdafiə edirdilər. Hekkelin kitabları Nasist Yevgenika proqramının qəbul edilməsində mühüm rol oynadı. Xüsusilə Hekkelin tələbəsi olan və həyat hekayəsini yazan Vilhelm Bölşe Hitlerə Hekkelin sosial darvinist fikirlərini olduğu kimi çatdırdı. Bundan başqa, 1904-cü ildən 1944-cü ilə qədər nəşr olunan və yevgenika yalanları ilə saxta nasist elmini yaymaq üçün istifadə olunan ən fundamental orqan olan “Archiv für Rassen und Gesellschaftsbiologie” (İrqi və Sosial Bioloji Arxiv) mütəmadi olaraq Hekkelin əsərlərindəki təhlükəli fikirlərindən istifadə etdi.6 Tarixçi Daniel Gasmanın ifadəsi ilə “Hitlerin tarix, siyasət, din, xristianlıq. təbiət, yevgenika, elm, sənət və təkamül haqqındakı fikirlərinin çox hissəsi, eklektik (seçmə) və bir çox fərqli qaynaqdan olmalarına baxmayaraq, Hekkelin fikirləri ilə uyğun gəlirdi və tez-tez eyni dildə ifadə edilirdilər”.7 Hekkelin azğınlıqlarından biri də intihar və evtanaziyanı müdafiə etməsi idi. Hekkelin sayıqlamalarına görə insan yalnız ana və atasının arasındakı cinsi əlaqənin bir nəticəsi olaraq var olmuşdu və buna görə də həyat çox ağırlaşdıqda bu insan həyatına son verə bilərdi. Hekkel bu yanlış fikirlərini belə ifadə edirdi:
Halbuki, insan kor təsadüflər nəticəsində meydana gələn varlıq deyil. İnsanı yaradan Allahdır və insanın yaradılışının bir məqsədi var. Bu məqsəd Quranda belə bildirilmişdir: Mən cinləri və insanları yalnız Mənə ibadət etmək üçün yaratdım! (Zəriyət surəsi, 56) İnsan ömrü boyu etdiyi hər hərəkətdən məsuliyyət daşıyır və yaşadığı hər anın axirətdə hesabını verəcəkdir. Hekkel kimi insanları intihara, ölümə, cinayətə sürükləyənlər isə şübhəsiz hesabını verə bilməyəcəkləri ağır bir məsuliyyətlə yüklənirlər. Hekkel yenə “Wonders of Life” (Həyat möcüzələri) adlı kitabında yeni doğulan uşaqların kar və şüursuz doğulduqlarını (əlbəttə, bu doğru deyildir) və buna görə də insan ruhu daşımadıqlarını iddia etmişdir. Bu elmdən kənar iddiasına əsaslanaraq da “anormal doğulan uşaqların öldürülmələrini” müdafiə etmiş və guya bunun “məntiqi olaraq cinayət kimi qəbul edilməyəcəyini” irəli sürmüşdür. Göründüyü kimi, Hekkel açıq aşkar cinayəti müdafiə edir, ətrafındakı insanları da qatil olmağa yönləndirirdi.
Hekkel yalnız insanın istəyinə bağlı evtanaziyanın deyil, razılıqdan kənar evtanaziyanı da müdafiə edəcək qədər qəddar idi. Bu mövzudakı qəzəbini bu sözlərlə ifadə edirdi: “Yüzlərlə, minlərlə müalicə edilə bilməyən insan – dəlilər, cüzamlılar, xərçənglər və sair – özlərinə və ümumiyyətlə cəmiyyətə ən kiçik bir fayda vermədən süni olaraq həyatda saxlanılırlar”.9 Hekkelin bu vəziyyətə gətirdiyi mərhəmətsiz “çarə” isə belə idi:
Hekkelin müdafiə etdiyi vəhşiliyin Almaniyaya çox dağıdıcı təsirləri oldu. Fəaliyyətləri Almaniyada təxminən 300 min ruhi xəstənin, fiziki şikəst olan insanların, müalicəsi mümkün olmayan xəstələrin və onlara görə digər “arzu olunmayan” insanların mərhəmətsizliklə qətlə yetirildiyi T4 adlı evtanaziya proqramının öndərliyini etdi. Hekkel və Hitlerin zalımlıqlarının, təşviq etdikləri və izin verdikləri cinayətlərin yeganə qaynağı vardır: sosial darvinizm. Darvin-Hekkel-Hitler koalisiyasının nəticəsində meydana çıxan yevgenika, evtanaziya, məcburi qısırlaşdırma, toplama düşərgələri, irq təmizliyi, qaz otaqları ilə 20-ci əsrin ortalarında insanlıq tarixinin ən böyük və vəhşi zülmləri baş verdi.
QAYNAQLAR:
|
İqtibaslar:
- http://www.kimel.net/terror.html
- Karl A. Schleunes, The Twisted Road to Auschwitz, University of Illinois Press, Urbana, Illinois, 1970. s.30-32
- A. Chase, The Legacy of Malthus; The Social Costs of the New Scientific Racism, Alfred Knopf, New York, 1980, s. 349
- Arthur Keith, Evolution and Ethics, G.P. Putnam’s Sons, New York, 1946, s. 230
- The Nuremberg Trials, Vol. 14, U.S. Government Printing Office, Washington, D.C., s. 279
- J. Tenenbaum, Race and Reich, Twayne Pub., New York, 1956, s. 211
- Adolf Hitler, Um das Schicksal der Nation’, in B. Dusik (ed.), Hitler. Reden Schriften Anordnungen. Februar 1925 bis Januar 1933, vol. 2(2), Munich, 1992, Doc 245.
- Robert Clark, Darwin: Before and After, Grand Rapids International Press, Grand Rapids, MI, 1958, s. 115
- Beate Wilder-Smith, The Day Nazi Germany Died, Master Books, San Diego, CA, 1982, s. 27
- George J. Stein, “Biological science and the roots of Nazism”, American Scientist 76(1):50–58, 1988, s.51
- George J. Stein, “Biological science and the roots of Nazism”, American Scientist 76(1):50–58, 1988, s. 56
- Rauschning, H., The Revolution of Nihilism, Alliance Book Corp., New York, 1939
- Arthur Keith, Evolution and Ethics, G.P. Putnam’s Sons, New York, 1946, s. 230
- Arthur Keith, Evolution and Ethics, G.P. Putnam’s Sons, New York, 1946, s. 105
- Peter Hoffman, Hitler’s Personal Security, London, Pergamon Press, 1979, s. 264
- Robert Clark, Darwin: Before and After, Grand Rapids International Press, Grand Rapids, MI, 1958, s. 115-116
- A. E. Wiggam, The New Dialogue of Science, Garden Publishing Co., Garden City, NY, 1922, s. 102
- Ernst Haeckel, The History of Creation: Or the Development of the Earth and Its Inhabitants by the Action of Natural Causes, Appleton, New York, 1876, s. 170
- George Stein, “Biological science and the roots of Nazism”, American Scientist 76(1):50–58, 1988., s. 56; Ernst Haeckel, The Wonders of Life; A Popular Study of Biological Philosophy, Harper, New York, 1905, s. 116