Ötən il media gündəmində qalmış qaradərili nigeriyalı qadının ağdərili uşaq dünyaya gətirməsi hadisəsi milyonda bir ehtimal olsa belə, elm tərəfindən çox sadə şəkildə izahını tapır. İngiltərənin Milton-Kins şəhərində Nigeriya əsilli qaradərili bir qadın ilə ağdərili ingilis olan həyat yoldaşın yaşıl gözlü, ağdərili uşaqları dünyaya gəlmişdi.¹

Həyat yoldaşı Riçard Hovart ağdərili bir ingilis olmasına baxmayaraq, 32 yaşındakı Katerin Hovartın “tamamilə ağdərili irqdən” bir uşaq  dünyaya gətirməsini mütəxəssislər “milyonda bir ehtimal” adlandırıblar. “Daily Mirror” qəzetinə müsahibə verən cütlük 1 iyunda dünyaya gələn oğulları Conahın “dəri rəngini heç diqqətə almadıqlarını, maraqlandıqları yeganə məsələnin onun sağlam olması” olduğunu söyləyiblər. Təəccüblü ana: “bəzi uşaqların doğumdan sonra dəri rəngi dəyişir, amma Conahda belə bir şey olmadı. Həkimlər mənə resessiv bir gen daşıdığımı, övladımın buna görə ağdərili olduğunu söylədi. Ancaq bütün ailəm Nigeriyadadır və bildiyim qədərilə, nəslimdə bir dənə də olsun ağdərili yoxdur”,- deyib.

Ötən günlərdə yazıçı Yalçın İslamzadə məşhur təkamülçü bioloq Fransisko Ayalanın təkamül nəzəriyyəsinə dair kitabı haqda şərhlərinin yer aldığı bir məqaləsini yayımladı. “Azadlıq Radiosu”nun rəsmi saytında yayımlanmış məqalədə bir çox ziddiyyət və xətalara yol verilmişdir. Bu cavab məqaləmizdə də sözügedən xətalı məqamlara aydınlıq gətirəcəyik.

Mövzuya girməmişdən öncə vurğulamaq mütləqdir ki, Fransisko X. Ayala, onsuz da, bütün karyerasını təkamül nəzəriyyəsinin qatı müdafiəçiliyinə həsr etmiş bir isimdir. Yalçın İslamzadə bunun əvəzinə Conatan Uells, Filip Conson, Maykl Denton, Pol Nelson kimi yaradılışçı elm adamlarının əsərlərini tədqiq edib şərh etməli olsaydı, əlbəttə ki, eyni nəticələrə gələ bilməyəcəkdi. Öz təkamülçü dünyagörüşü ilə üst-üstə düşən bu kitabı Yalçın İslamzadənin həyəcanla təqdim etməsi isə olduqca təbiidir. Lakin bu bilinməlidir ki, süquta uğramaqda və elm dünyasından getdikcə daha çox müxalif qazanmaqda olan təkamül

ATV.az saytında 28 may 2015-ci il tarixində dərc olunmuş bir məqalədə Efiopiyada yeni tapılmış 3,5-3,3 milyon illik nəsli kəsilmiş bir meymuna aid fosil insanın əcdadı kimi göstərilməyə cəhd olunur. Müxtəlif qalıqların adları çəkilərək  verilən cüzi bir informasiya ilə insanın təkamül keçirdiyi təəssüratı formalaşdırılır. Yazıda Australopithecus deyiremeda latınca adı qoyulmuş sözügedən fosildən belə bəhs edilir:

“İndiyə qədər əldə olunan məlumatları nəzərə alsaq, yeni növ də daxil olmaqla, ilk insanların 4 növü olub. Bunlardan ən məşhuru 2,9-3,8 milyon il əvvəl yaşayan və bir zamanlar insanın birbaşa atası olduğu düşünülən “Australopithecus afarensis” növü idi. Daha sonra Keniyada “Kenyanthropus platyops” adlı növ idi. Çadda isə sonradan “Australopithecus bahrelghazali” adı verilən daha bir növ tapılmışdı”.¹

Halbuki yazılanları diqqətlə araşdırsaq adı çəkilən nümunələrin, əslində, insanın təkamül keçirmədiyi yönündə dəlillər olduğunu görərik.

Neandertallar (Homo neanderthalensis) bundan 100 min il əvvəl Avropada birdən-birə üzə çıxmış və təxminən 35 min il əvvəl sürətlə və səssiz şəkildə yox olmuş və ya digər irqlərlə qarışaraq assimilyasiyaya uğramış insanlardır. Müasir insandan yeganə fərqi skeletlərinin daha güclü və kəllə sümüyünün ortasının daha hündür olmasıdır.

Neandertallar insan irqidir və bu gün bu həqiqət hər kəs tərəfindən qəbul edilir. Bəzi təkamülçü paleoantropoloqlar bu insanları uzun zaman “ibtidai növ” kimi qəbul edirdi, lakin kəşflər Neandertal insanının bu gün küçədə gəzən hər hansı “cüssəli” bir insandan fərqli olmadığını göstərir.

Təkamül nəzəriyyəsinə əsasən, canlılar təsadüflərlə əmələ gəlmiş və yenə təsadüflərlə inkişaf etmişdir. Bundan təqribən 3.8 milyard il əvvəl dünyada heç bir canlı yox ikən əvvəlcə canlı hüceyrələr, sonra çoxhüceyrəli kompleks canlılar əmələ gəlmiş və getdikcə daha mürəkkəb növlər ortaya çıxmışdır. Başqa sözlə, darvinizmə əsasən təbiətdəki bəzi amillər sadə cansız elementlərdən çox kompleks və qüsursuz dizayna malik canlılar meydana gətirmişdir.

Bu iddianı nəzərdən keçirərkən, əvvəla, təbiətdə həqiqətən belə bir gücün olub-olmadığına baxmaq lazımdır. Daha açıq desək, bu cür təkamülü həyata keçirəcək təbii mexanizmlər varmı?

BBC Azərbaycanca saytı təkamül fərziyyəsini müdafiə edən məqalələrə yer verməklə elmlə heç bir əlaqəsi olmayan fikirləri elmi həqiqət kimi təqdim edir və beləcə bir çox insanın bu yalnışlara inanmasına yol açır. Bu dəfə dərc olunan 4 avqust 2014 tarixli məqalə dinozavrların meteoroid toqquşmasıyla nəslinin kəsilməsi ilə bağlıdır. Lakin, bu doğru olsa da, həmişəki kimi bəzi yerlərə təkamül fərziyyəsini müdafiə xarakterli cümlələr səpələnib. Bunu  məqalənin içərisindən olan sitatla bildirək:

“Dr. Brusatte-ın sözlərinə görə, bu bəlalı (bizim üçün deyil, dinozavrlar üçün) asteroid olmasaydı, dünyada dinozavrlar hökmranlıq edərdi. “Lakin bizə həmin dünyada yer olmayacaqdı, çünki dinozavrlar məməlilərin inkişafına əngəl olacaq və nəticədə insan yaranmayacaqdı”,- Dr. Brusatte açıqlayır. Bu isə başqa bir suala yol açır: dinozavrların özləri necə inkişaf edib? Kim bilir, bəlkə onlar da məməlilərin keçdiyi yolu keçəcək və bizim kimi təkmil canlıya çevriləcəkdilər?”¹

Digər məqalələrimizdə ətraflı şəkildə araşdırdığımız “qüsurlu” və ya “rudiment” orqanlar iddiasının ən son əsaslarından biri də “Tullantı DNT” (“Junk DNA”) anlayışı idi.

Rudiment orqanlar əfsanəsi 20-ci əsrin ikinci yarısından etibarən çökməyə başladı. Funksiyasız olduğu deyilən orqanların əhəmiyyətli funksiyaları olduğu kəşf edildiyi zaman bu əfsanə də müdafiə edilməsi imkansız hala gəldi. Lakin həmin əfsanənin propaqanda gücündən məhrum qalmaq istəməyən təkamülçülər bunun yeni bir versiyasına əl atdılar. Bu yeni versiya bədəndəki orqanların deyil, orqanları kodlayan genetik materialın bir qisminin “rudiment” olduğu formasında idi. İşlədilən ifadə isə “rudiment” deyil, “tullantı halına gəlmiş” idi.

Kosmosda həyatın izləri varmı? Bəlkə Yer üzündəki həyat kosmosun və ya yadellilərin məhsuludur? Bu və bənzəri suallar eradan əvvəlin yunan fəlsəfəsindən tutmuş bu günün tədris planına qədər özünə yer etmiş suallardır. Bu kimi düşüncələrin məcmusunu isə panspermiya fərziyyəsi daxilində incələmək lazım gəlir. “Panspermiya” fərziyyəsi, məna etibarilə, həyatın “toxumları”nın bütün kainata səpələnmiş olduğunu və bu toxumların müxtəlif planetlərə (Yer kürəsi də daxil olmaqla) yayılaraq həyata başlanğıc verdiyini irəli sürür. Belə ki, fərziyyəyə əsasən, bakteriya kimi orqanizmlər kometlər və ya asteroidlər vasitəsilə bir planetdən digər planetə səpələnir və uyğun şəraitə düşmüş bu bakteriyalar təkamül keçirərək həmin planetdə həyatın çiçəklənməsinə yol açır. Bu iddianı isə müxtəlif əsrlərin bir çox nüfuzlu elm adamları qəbul etmişdi. Lakin sonradan aparılan tədqiqatlar və yürüdülən çox sadə məntiqlər belə bu hipotezin neçə puç bir ideyadan ibarət olduğunu ortaya qoyacaqdı…

19-cu əsrə hakim kəsilmiş ateist-materialist cərəyan bütün elm sahələrinə olduğu kimi psixologiyaya nüfuz etmişdi. Psixologiya sahəsindəki ateist təlimlərin öndərliyini isə avstriyalı psixiatr Ziqmund Freyd edirdi. Freydin nəzəriyyəsi insanın bütün zehni-mənəvi dünyasını cinsi instinktlərlə açıqlamağa çalışır və bütün metafizik qüvvələrin, dolayısıyla ruhun da varlığını inkar edirdi. Freyd böhranların mənbəyini açıqladığını iddia edirdi, lakin həqiqətdə, onun fərziyyələri cəmiyyətdə tez bir zamanda yayılacaq böyük bir mənəvi böhran və psixoloji travmanı başlatmışdı. İnsanı bir heyvan növü və öz istəklərini təmin etmək instinktlərilə hərəkət edən məxluq kimi görən bu nəzəriyyə insanları tənhalıq, qorxu və depressiyaya sürüklədi. Bütün əxlaqi dəyərlərə xor baxan Freyd həyatın da məqsədsiz və mənasız olduğunu iddia edirdi:

“Bir insan həyatın mənasını və dəyərini sorğuladığı an xəstə sayılır, çünki, obyektiv olaraq, heç biri (nə mənası, nə də dəyəri) yoxdur”.¹

2004-cü ildə Şimali Kanada, Elsmir adasındakı Devon çöküntü yataqlarını araşdıran arxeoloqlar yeni bir fosil tapıntısı əldə etdilər. Fosilə yerli xalqın dilində “dayaz su balığı” mənasına gələn “Tiktaalik” adı verildi və 375 milyon illik olduğu deyilən bu fosil təkamülçü çevrələrdə böyük bir həyəcan doğurdu. Bunun səbəblərindən biri də tapılan qalığın lap yerinə düşməsi idi: o, təkamül nəzəriyyəsinə əsasən, “balıqlardan amfibiyalara keçid dövrü”nə rast gəlmişdi…

Tiktaalik təbliğatının rəhbərliyini edən Nil Şubin də başda olmaqla, təkamülçülər bu fosili yepyeni bir ara-keçid forma olaraq bir təbliğat alətinə çevirdilər. Tiktaalik üçün şəxsi internet saytı açıldı¹, hətta özlərini itirmiş təkamülçülər tiktaalikin şərəfinə “tik-tik-tik-tik, tiktaalik” misraları təkrarlanan bir mahnı belə bəstələdilər² (!). Yerli təkamülçü mənbələrdə də israrla müdafiə edilən bu keçid forma iddiasının böyük bir təkamülçü saxtakarlığın məhsulu olduğu isə gələcəkdə məlum olacaqdı…