Keçmişdəki bəzi yunan filosoflarının təsirində qalan bir sıra mütəfəkkirlər materializmi son bir neçə əsrdə yenidən gündəmə gətirmişdilər. Materialistlərin ən təməl iddiası maddənin əzəli, mütləq həqiqət olması iddiası idi. Belə ki, kimyaçı Lavuazyenin “heç nə itmir və heç nə yoxdan yaranmır” şəklindəki ifadəsi kifayət qədər çox materialist üçün uzun müddət şüara çevrilmişdi.
Əlbəttə ki, maddənin mütləq həqiqət olması hər hansı dəlilə söykənməyən, əqli və vicdani cəhətdən heç bir əsası olmadığı göz qabağında olan iddiadır. Bütün kainat və içində ehtiva etdiyi hər şey «böyük partlayış» adı verilən metafizik hadisə ilə yoxdan yaradılmışdır. Əvvəla, hər an hər şey beynimizin içində hissiyyat kimi yepyeni bir şəkildə yaradılır. Gözümüzü hara çevirsək, bu, belədir. İnsanın özü, canlılar, Yer kürəsi, planetlər, ulduzlar, qalaktikalar və kainat hər an yoxdan yaradılır.
Maraqlıdır, materialistlərin digər iddiaları kimi, maddənin mütləq olması iddiası da irəliləyən elmi tədqiqatlarla təkzib edilmişdir. Elementar zərrəciklər fizikası adlı müasir fizikanın bir bölməsi bunun tamamilə səhv olduğunu izah edir.
Antimaddə və maddənin qeyri-maddədən yaradılışı
Kvant fizikasının görkəmli simalarından olan Pol Dirak (Paul Dirac) Eynşteynin nisbilik nəzəriyyəsini və kvant nəzəriyyəsini riyazi olaraq tədqiq etdi. 1928-ci ildə apardığı hesablamalara görə pozitron deyilən, o vaxta qədər heç tanış olmayan zərrəciklərin əmələ gələ biləcəyini irəli sürdü. Pozitronlar təbiətdə normal şərtlər daxilində rast gəlmədiyimiz “antimaddə” adlanan hissəciklərdir. Xüsusiyyəti elektronlara bənzəyir, amma yükləri mənfi deyil, müsbətdir. Antimaddə maddə ilə birləşəndə birlikdə yox olur. Bir proqnoz kimi qalan bu iddia az müddətdən sonra təcrübi şəkildə də sübut edildi.
1932-ci ildə Karl Devid Anderson pozitron adlı antimaddəni duman kameralarında kosmik şüaları tədqiq edərkən kəşf etdi. Bu kəşflə Dirakın nəzəri şəkildə irəli sürdüyü zərrəciklərin varlığı sübut edildi. Materialist fəlsəfəyə ağır zərbə endirən bu kəşf 1936-cı ildə Nobel ilə mükafatlandırıldı.2
Materialist fəlsəfənin mifi olan “maddə maddədir, maddə mütləq həqiqətdir” sözü bu kəşflə birlikdə qəti şəkildə tarixə qarışdı.
İrəliləyən dövrlərdə pozitron kimi bir çox antimaddə kəşf edildi. Bu həqiqətə də Quran ayəsində möcüzəvi şəkildə diqqət çəkilmişdir:
Biz hər şeydən cüt-cüt yaratdıq. Bəlkə, bir düşünüb ibrət alasınız! (51/49)
(Şübhəsiz, Allah daha doğrusunu bilir)
Maddənin antimaddə ilə birləşməsi nəticəsində enerji üzə çıxır. Bu enerji şüalanma şəklində, dalğa formasında daşınır. Ancaq “enerji” apardığımız riyazi əməliyyatları asanlaşdırmaq üçün bizim qoyduğumuz addır. Beləliklə, maddənin mütləq varlığı olmadığı aparılan təcrübələrdə, müasir fizikanın izahlarında açıq şəkildə ortaya çıxmışdır.
Belə ki, məşhur mütəfəkkir Artur Köstler materializmin düşdüyü bu vəziyyəti bu sözləriylə ifadə edir: “Materializmin elmi bir düşüncə olduğunu daha heç kəs iddia edə bilməz”.3
İqtibaslar:
- Mətnin ingiliscə variantı: “God is a mathematician of a very high order, and He used very advanced mathematics in constructing the universe”; Paul Dirac, “The Evolution of the Physicist’s Picture of Nature”, Scientific American, 208, no. 5, May 1963, p. 53
- http://nobelprizes.com/nobel/physics/1936b.html
- Arthur Koestler, Janus: A Summing Up, New York: Vintage Books, 1978, s. 250